Rechtszaak: Macht van de Koning

Veel Nederlanders denken dat de koning geen macht heeft. Dat is niet het geval. Lees maar eens de Grondwet. Of de koning gebruik maakt van zijn macht en invloed kunnen we heel lastig controleren. Daarbij gaat het ons niet om de persoon, maar om het principe; De scheiding der machten is belangrijk in een democratische rechtsstaat.

We vinden, net als een meerderheid van de Nederlanders, dat de koning geen macht zou moeten hebben. We spannen een proces aan om de macht van het ongekozen staatshoofd in te perken. Omdat iedereen recht heeft op een eerlijk proces. Dankzij een crowdfunding hebben we genoeg geld opgehaald om door te procederen tot aan het EHRM.

Vragen over de rechtszaak

Wat is het doel van deze rechtszaak?

Het doel van deze rechtszaak is een uitspraak krijgen van de rechter of de koning niet te veel bevoegdheden heeft aan verschillende kanten van de trias politica (wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht).

Wat is de aanleiding voor deze rechtszaak?

In het VPRO-programma ‘De Snijtafel’ bespraken Ewout Jansen (advocaat, cabaretier) en Kasper C. Jansen (programmamaker) de bevoegdheden van de koning en de perceptie daarvan.

Ze kwamen tot de conclusie dat de koning veel meer macht heeft dan men in interviews wil doen laten geloven.

Naar aanleiding van deze bespreking heeft het Republikeins Genootschap (voorloper van Republiek) Ewout Jansen gevraagd om onderzoek te doen naar de bevoegdheden van de koning en of deze niet in strijd zijn met de scheiding der machten. Zijn uitgebreide conclusie kun je lezen in een artikel dat op 11 september 2020 is gepubliceerd in het Nederlands Juristenblad.

Op basis van welke wet willen jullie de macht van de koning inperken?

De scheiding der machten (of trias politica) staat niet als ‘dwingende rechtsnorm’ in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Je kunt dus niet zomaar naar de rechter stappen om de scheiding der machten af te dwingen. Dat verandert wanneer het gaat om het recht op een eerlijk proces (Artikel 6 EVRM). Daarom kun je de vraag stellen of de rechter wel onafhankelijk is van de koning. Wij denken van niet.

Wanneer is de macht van de koning (juridisch gezien) een probleem?

Wanneer je een rechtszaak tegen de koning voert is de rechter benoemd door de koning, heeft je eigen advocaat trouw gezworen aan de koning, zijn de wetten in naam van de koning, pas geldig met de handtekening van de koning, gemaakt door de regering, waar de koning aan het hoofd staat, is de koning voorzitter van de hoogste bestuursrechtbank, hangt er een portret van de koning boven de rechter. Dat zorgt ervoor dat je in de praktijk geen eerlijke rechtsgang krijgt in een zaak tegen de koning.

Wat is dit voor soort rechtszaak?

Dit is een collectieve actie. We spannen deze zaak aan namens een groep republikeinen, en ook namens alle Nederlanders die een democratische rechtsstaat belangrijk vinden.

Hebben jullie iets tegen Willem-Alexander?

Het gaat ons niet om de persoon Willem-Alexander. Ook in een republiek wil je een scheiding der machten in de rechtszaal.

Hoe lang gaat deze rechtszaak duren?

Hoe lang de rechtszaak gaat duren hangt af van de staat. Bij eerdere vergelijkbare zaken zie je dat ze door procederen tot aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dan zijn we enkele jaren bezig.

Kan ik de dagvaarding inzien?

Kan ik het verweer van de Staat inzien?

Hoe zit het met de ontvankelijkheid?

Republiek voert een collectieve actie namens een grote groep Nederlanders. Hoe dat zit staat hier uitgelegd: Ontvankelijkheid macht van de koning rechtszaak

Kan ik de pleitnota lezen?

De pleitnota kun je hier teruglezen (14 december 2022 tijdens de eerste zitting bij de Rechtbank Den Haag uitgesproken door advocaat Ewout Jansen).

Kan ik de uitspraak van de Rechtbank Den Haag teruglezen?

Gaan jullie in hoger beroep?

Jazeker. We hebben aan onze donateurs beloofd dat we desnoods doorgaan tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. In dit filmpje legt onze advocaat uit waarom we in hoger beroep gaan.

Nieuws over de rechtszaak

aan het laden

Vragen over de campagne

Hoeveel macht heeft de koning?

De koning heeft macht. Lees maar eens de Grondwet. In de praktijk is lastig te controleren in hoeverre de koning gebruik maakt van zijn macht en invloed. Vaak komen details hierover pas jaren later uit. Of niet. De macht van de koning is door de jaren heen gelukkig wel afgenomen.

Een president heeft toch ook macht? Wat is het probleem?

Macht moet je kunnen inperken (scheiding der machten) en controleren. Republieken zoals Duitsland, Zwitserland, Finland, Ierland en IJsland laten zien hoe je dat doet als het gaat om het staatshoofd.

Willen Nederlanders een machtige koning?

Een meerderheid van de Nederlanders (52%) vindt dat de koning een puur ceremoniële rol moet hebben. 10% heeft geen mening.

Bron: Koningsdagenquête EenVandaag 2019

Waarom organiseren jullie een crowdfunding?

Wij zijn een kleine organisatie, voornamelijk gerund door vrijwilligers. We ontvangen geen subsidie, geen steun van buitenlandse organisaties en geen grote anonieme donaties. Zo blijven we onafhankelijk.

Een rechtszaak voeren kost geld en al helemaal als het gaat om een belangrijk onderwerp dat raakt aan de democratische rechtsstaat.

Wat krijg ik terug voor mijn steun?

Ten eerste de kans om de macht van de koning in te perken en een discussie over het ongekozen staatshoofd op gang te brengen.

Daarnaast houden we je als donateur uitgebreid op de hoogte van de vorderingen in de rechtszaak.

Wat gaat deze rechtszaak kosten?

Omdat onze advocaat de rechtszaak deels kostendekkend (Rechtbank, Gerechtshof) en deels pro Deo (Hoge Raad, Europees Hof) voert, kunnen we de kosten drukken. We hebben minimaal 25.000 euro nodig. Halen we dit bedrag niet? Dan storten we de bijdragen terug aan de donateurs.

UPDATE: Het bedrag is inmiddels ruimschoots gehaald

Zijn jullie tevreden wanneer de macht van de koning is ingeperkt?

Deze rechtszaak is voor ons een eerste stap: we vinden het belangrijk dat de macht en invloed van de koning worden ingeperkt om zo een eerlijk proces te kunnen garanderen – maar ons uiteindelijke doel is van Nederland een volwaardige democratische rechtsstaat te maken.

Macht van de Koning rechtszaak in de media:

Advocaat Ewout Jansen is bereikbaar voor vragen over de rechtszaak. Voorzitter Floris Müller kan meer vertellen over Republiek. Beiden zijn bereikbaar via 0302273567 of contact@republiek.org

DGE: Koning wint rechtszaak die gaat over zijn invloed in de rechtszaal | commentaar

NH dagblad: Republikeinen verliezen eerste slag van de koning: ’Maar wij gaan door tot aan Straatsburg’

Nu.nl: Antimonarchiebeweging Republiek verliest zaak over inperking macht koning

RTL: Republikeinse organisaties verliezen rechtszaak over macht koning

Nu.nl: Rechter beslist op 8 maart of macht van de koning te groot is

Courthousenews: Anti-monarchy activists argue for removal of Dutch king from legal system

AD Video: Republiek voert rechtszaak tegen macht koning

Euronews: Dutch activists sue the king and ask for his powers to be removed

AD: 'Is er geen zaaltje te vinden zonder zijn portret?'

Nu.nl: De koning is onschendbaar maar vandaag dient er toch een rechtszaak tegen hem

AD: Rechtszaak tegen macht koning dient volgende week

Daily Express: Republicans take monarchy to court

NOS: Genoeg geld om macht van koning aan te vechten

Kansrijk of niet? Drie vragen over rechtszaak tegen macht van de koning

NRC: Republikeinen willen macht koning aanvechten

Macht van de koning doet wel/niet afbreuk aan de onafhankelijkheid van de rechter

Bastaardzussenpotje (column Youp van ’t Hek)

Trouw: Republikeins Genootschap stapt naar rechter om rol van koning in rechtsgang aan banden te leggen

De Nieuws BV (NPO Radio1): Naar de rechter om macht van de koning in te perken

Algemeen Dagblad (inclusief alle regionale titels): De Koning is een symbool van ongelijkheid, net als Zwarte Piet (reacties)

Al genoeg geld binnen voor rechtszaak rond macht koning

BNR: REPUBLIKEINS GENOOTSCHAP WIL DAT RECHTER KONINKLIJKE MACHT BEPERKT

Shownieuws (SBS6): Republikeins Genootschap wil mond van koning snoeren

Hart van Nederland (SBS6): Genoeg geld ingezameld om macht van koning in te perken

EditieNL (RTL4) en Jinek (NPO1) besteedden kort aandacht aan rechtszaak, maar hebben geen aparte link op hun website geplaatst.

NieuwNieuws: Republikeinen beginnen rechtszaak tegen macht van koning

Thuis op 5 (NPO Radio 5): Republikeinen kruisen de degens met de monarchie

Reformatorisch Dagblad: Republikeinen naar rechter om macht koning te beperken

Voldoende steun voor rechtszaak tegen ‘macht’ koning

Vorsten: Republikeins Genootschap begint rechtszaak over macht koning