Een lofzang aan de koning, dat kan niet anders dan fout gaan. Toch probeert volkszanger Guus Meeuwis het dit jaar weer eens met een aangepaste versie van zijn hit ‘Proosten’ (dat voor Koningsdag omgedoopt is in ‘Toosten’ – een ietwat chiquere titel, zo moet de liedjesschrijver gedacht hebben).
Op het internet circuleert een ietwat geforceerde vlog van Meeuwis en de Tilburgse burgermeester Peter Noordanus (PvdA) waarin ze de eerste versie van het Oranjeliedje presenteren. Als het nummer de kritiek overleeft, moet het meermaals opgevoerd worden tijdens de rondgang van het koningspaar in Tilburg op 27 april.
De liefste
Bent u op stem? Zing dan mee! Of nou, lees liever eerst even de tekst van de hymne die zoals de titel al veronderstelt – na verloop omslaat van een eerbetoon in een heus dranklied.
De Tilburg Tune, zoals het nummer ook genoemd wordt, vraagt toehoorders eerst om ‘Te proosten op het leven’ en – als de drank in de man is – ‘Elkaar te omarmen’. Enigszins beneveld schrijft Meeuwis even verderop ‘De liefste dat ben jij!’. Wie die bewierookte ‘jij’ in het Oranjedicht is, wordt niet geheel duidelijk. Wellicht dat de volkszanger hier doelt op zijn drinkmaat Willem Alexander.
Tegen het einde raakt Meeuwis nog verder van het pad als hij stelt dat ‘Rijen gesloten moeten worden’ (een verwijzing hier zou wellicht wat goedkoop over kunnen komen). Een kwade dronk? De zanger herstelt zich door te zeggen dat we elkaars handen moeten pakken want, zo meent Meeuwis, ‘Die ander hoort erbij, [wie is die ander? Wederom de Koning?] Zoals jij hoort bij jou en mij.’ Als de laatste tonen zijn ingezet, lijkt een borrel inderdaad op zijn plaats. Oranjebitter?
Precedent
Tekstschrijver John Ewbank en een serie Nederlandse artiesten gingen eerder hopeloos de mist in met een lied voor Willem Alexander ter gelegenheid van zijn kroning op 30 april 2013. Het zogenoemde “Koningslied” werd bij de introductie met de grond gelijk gemaakt in de media. Neerlandici kraakten vooral het grote aantal taalfouten en grammaticale missers in de dweperige aubade. Ook de tekst (in het bijzonder de passages ‘De dag die je wist dat zou komen’, ‘Als je ooit je weg verliest’ en ‘Water…, we leggen het droog’) leidden tot hilariteit bij het grote publiek.
Bovendien zou de melodie van het Oranjeriedeltje sterk lijken op het populaire 10,000 Reasons (Bless the Lord) van de Britse christenzanger Matt Redman. Ewbank verdedigde zich door te zeggen dat hij het liedje al ‘enige jaren op de plank had liggen’. De componist trok zijn werk nog voor de grootschalige opvoering in. Na bemiddeling werd het koningslied echter toch op enkele plaatsen opgevoerd. Meeuwis tekende ook toen voor uitvoering van de hymne.
Verouderd, inconsistent en racistisch
Dat gezegd, lijkt muzikaal eerbetoon aan de kroon vaker tot discussie. Het volkslied bijvoorbeeld is al langer mikpunt van kritiek. De tekst van het Wilhelmus zou inconsistent (een lofzang van een Duitse prins die zich als leider van het Geuzenverzet in de Lage Landen zou hebben opgeworpen maar tegelijkertijd zijn steun uitsprak aan de Spaanse vijand) en verouderd zijn. Wien Neêrlands bloed van componist Johan Wilhelm Wilms en dichter Hendrik Tollens, dat tot de jaren dertig van vorige eeuw in gebruik was als volkslied, druipt niet alleen van religieuze verwijzingen maar bevat bovendien ook enkele racistische strofen. Het ‘Godgevallig Feestlied’ spreekt in het eerste couplet over Nederlands bloed dat ‘van vreemde smetten vrij’ zou zijn.