Groter worden dan jezelf
Bij de mediaexplosie rondom de aangekondigde troonswisseling voert het kritische geluid niet de boventoon. Wel veel aandacht voor het feestje en voor de uitingen van de warmte van het zogenaamde Nederlandse volk voor de koningin. Zogenaamd, want ‘het’ Nederlandse volk bestaat niet. Immers, in het pro-monarchie sentiment dat deze dagen overvloedig wordt uitgestort, delen niet alle Nederlanders. Dit land telt ook vele republikeinen. Je kunt veel goeds zeggen van de wijze waarop Beatrix haar werk heeft gedaan. Dat geldt voor meer staatslieden. Er valt zeer veel slechts te zeggen van de geldverspilling die tot de tradities van koningshuizen behoort, van het anti-democratische karakter daarvan en van de bizarre opvolging door geboorte en huwelijk.
Enkele dagen na de aankondiging van de abdicatie was op de tv de verkiezing van het mooiste portret van de majesteit. Ruim 2000 inzendingen. Opvallend was volgens de jury de liefde voor de majesteit die zo ongeveer van de doeken spatte. De portretten waren artistiek van hoog niveau. Mij bekroop, naast bewondering voor het vakmanschap onder mijn landgenoten, ook een ander gevoel. Ik vraag me af wat Beatrix zelf van die alom gedemonstreerde liefde jegens haar zou vinden. Maar dat is voor Oranjeliefhebbers geen vraag, zij weten dat al en hebben geen enkele twijfel. Hun Beatrix weet dat vast in alle wijsheid en warmte te waarderen.
Wat ik zie is dat iemand, hoe belangrijk ook, groter wordt gemaakt dan zij is. Groter dan een respectabele staat van dienst. Ook bekende Nederlanders wedijveren in euforie over Beatrix. Gaan we het meemaken dat zij (in navolging van de èchte Willem van Oranje, Vader des Vaderlands) in deze dagen de Moeder des Vaderlands genoemd gaat worden?
Mensen willen het sprookje vasthouden en koesteren. Maxima past er prachtig in. Je loopt tegen een prins aan en je wordt koningin. In Argentinië smult men ervan. ‘Het volk’ bewondert haar en dat niet vanwege haar prestaties voor het land of de mensen. Is het een nieuwe vorm van religie? Maria, de Moeder Gods ging, Beatrix kwam en Maxima is de volgende Madonna. Aan wie we al onze zorgen kunnen toevertrouwen, die met ons allemaal meeleeft. (En daar vorstelijk voor beloond wordt, maar dat weer even terzijde.) Komt het daardoor dat de discussie over de monarchie en de democratie nog steeds niet in redelijkheid en op de juiste plaatsen gevoerd kan worden?
Aart van der Horst, Alkmaar